english
Cardiff Castle timeline
43 AD
Dim tystiolaeth o anheddiad ar y safle lle byddai Castell Caerdydd yn cael ei godi’n ddiweddarach

55 AD
Adeiladu caer Rufeinig ger Afon Taf, ar safle’r castell presennol

75 AD
Codi ail gaer Rufeinig, o faint llai, yn lle’r gaer gyntaf

110 AD
Codi trydedd gaer Rufeinig, o faint llai eto, yn lle’r ail gaer.

270 AD
Codi pedwaredd gaer Rufeinig yn lle’r drydedd. Mae ar yr un safle ac o’r un maint â’r castell presennol.

400 AD
Gadael y gaer Rufeinig
Cardiff Castle timeline
1081
Gwilym Goncwerwr yn pasio drwy ardal Caerdydd ac yn sylfaenu castell newydd oddi mewn i adfeilion yr hen gaer Rufeinig

1093
Robert Fitzhamon yn preswylio yng Nghastell Caerdydd fel Arglwydd Morgannwg

1113
Robert Fitzroy (‘y Conswl’) yn olynu Arglwydd Morgannwg ac yn preswylio yng Nghastell Caerdydd

1126
Robert Curthose, brawd Brenin Harri I, yn cael ei garcharu yng Nghastell Caerdydd am wyth mlynedd
Cardiff Castle timeline
1135
Robert y Conswl yn adeiladu’r gorthwr 12 ochr o garreg

1158
Ifor Bach, Arglwydd Senghennydd, yn herwgipio Wiliam o Gaerloyw (olynydd Robert y Conswl) o Gastell Caerdydd, ynghyd â’i wraig a’i blentyn. Mae’n eu rhyddhau wedi iddo gael tir a gymerwyd oddi arno yn ôl.
Cardiff Castle timeline
1217
Y teulu de Clare yn cychwyn 100 mlynedd o berchnogaeth ar Gastell Caerdydd ac yn gwneud llawer o waith gwella i’r amddiffynfeydd

1314
Llinach Despenser yn cychwyn 100 mlynedd o berchnogaeth ar Gastell Caerdydd
Cardiff Castle timeline
1316
Y gwrthryfelwr, Llywelyn ap Gruffudd, yn difrodi Castell Caerdydd a’r dref

1318
Llywelyn ap Gruffudd yn cael ei ddal a’i ddienyddio yng Nghastell Caerdydd ar orchymyn Hugh Despenser

1321
Mewn gwrthryfel, barwniaid yn ymosod ar holl gestyll Despenser castles, gan gynnwys Castell Caerdydd

1404
Owain Glyndŵr yn cipio Caerdydd ac yn ei llosgi, gan ddifrodi rhannau helaeth o’r castell a’r dref
Cardiff Castle timeline
1422
Richard Beauchamp, Iarll Warwig, yn adeiladu craidd ‘tŷ’ Castell Caerdydd.
Cardiff Castle timeline
1449
Castell Caerdydd yn cael ei etifeddu gan Richard Neville – “Warwig y Breninwneuthurwr”

1485
Castell Caerdydd yn cael ei drosglwyddo o’r Brenin Rhisiart III i’r Brenin Harri VII
Cardiff Castle timeline
1551
Y Brenin Edward VI yn rhoi Castell Caerdydd yn rhodd i William Herbert, Iarll Penfro
Cardiff Castle timeline
1570
Henry Herbert yn dechrau rhaglen o atgyweiriadau ac estyniadau ar dŷ Castell Caerdydd ac yn gosod gerddi
Cardiff Castle timeline
1643
Yn ystod y Rhyfel Cartref, y Brenin Siarl yn meddiannu Castell Caerdydd ac yn gyrru Philip Herbert a gefnogai achos y Senedd, oddi yno. Y Brenin yn aros yn y castell ar un achlysur o leiaf.

1645
Lluoedd y Senedd yn adfeddiannu Castell Caerdydd

1648
Oliver Cromwell yn ymweld â Chastell Caerdydd

1649
Y Senedd yn penderfynu peidio dymchwel Castell Caerdydd, ond y castell yn parhau i fod wedi’i ddifrodi’n fawr, ac yn cael ei adael i fynd a’i ben iddo am gan mlynedd
Cardiff Castle timeline
1776
John Mounstuart, 4ydd Iarll Bute (Ardalydd 1af Bute yn ddiweddarach) yn caffael Ystâd Morgannwg a Chastell Caerdydd. Capability Brown yn clirio a thirweddu’r ardal o laswellt. Henry Holland yn ailfodelu ac yn estyn y tŷ.

1848
Yr Arglwyddes Sophia Bute, gwraig yr 2il Ardalydd, yn dechrau gwaith i adfer rhan o’r castell
Cardiff Castle timeline
1868
3ydd Ardalydd Bute yn comisiynu’r pensaer William Burges i ddechrau creu’r ffantasi neo-Gothig a welir heddiw.
Codir tyrrau newydd, rhodfeydd newydd ar y waliau a neuadd wledda fwy. Caiff nodweddion canoloesol ar y llecyn glaswelltog eu cloddio, ac arddangosir yr adfeilion.

1881
Marwolaeth Burges, ond ei gynorthwywyr yn parhau â’r gwaith pensaernïol ar y castell.

1889
Darganfod adfeilion waliau’r gaer Rufeinig ddiweddaraf. Dechrau gwaith i ailgodi’r waliau Rhufeinig a welir heddiw.
Cardiff Castle timeline
1900
Marwolaeth 3ydd Ardalydd Bute.

1922
O dan y 4ydd Ardalydd, cwblhau’r gwaith o ailgodi’r waliau Rhufeinig a chodi neu ailgodi tyrrau a giatiau eraill.

1930
Symud ‘wal anifeiliaid’ Burges i flaen y castell i’w leoliad presennol ar hyd ymyl Parc Bute.
Cardiff Castle timeline
2008
Canolfan Ddehongli ac arddangosiadau newydd yn agor yn y castell





Gwen Marcius Edmund Hywel Owain Clara Lady Mary Reginald
RhufeinigNormaniadd/CanoloesolFictoraiddYr Ail Ryfel Byd